اخبار

به اطلاع اعضای محترم انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران می‌رساند، با توجه به عدم حصول حد نصاب لازم در نوبت اول، مجمع عمومی عادی نوبت دوم انجمن با شماره ثبت ۱۶۴۷۱ و شناسه ملی ۱۰۱۰۰۵۹۲۲۴۳ در روز پنج‌شنبه مورخ ۱۵ آبان ۱۴۰۴ از ساعت ۱۰:۰۰ الی ۱۲:۰۰ در محل تهران، خیابان کارگر شمالی، خیابان جلال آل احمد، بیمارستان دکتر شریعتی، سالن کنفرانس مرکز پزشکی هسته‌ای برگزار می‌گردد.

دستور جلسه:
۱. تعیین اعضای کمیته انتخابات انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران
۲. ارائه گزارش برنامه‌ها و فعالیت‌های اجرایی انجمن در دوره مربوطه

حضور فعال اعضای محترم در این جلسه برای پیشبرد اهداف علمی و صنفی انجمن حائز اهمیت است.

هیئت مدیره انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران

برای نخستین‌بار در تاریخ ۴ آبان ۱۴۰۴، درمان آلفاتراپی با رادیوم-۲۲۳ (Ra-223) در بخش پزشکی هسته‌ای بیمارستان قائم(عج) آغاز شد.

این اقدام تخصصی با هدف درمان متاستازهای استخوانی ناشی از بدخیمی‌ها و در راستای گسترش روش‌های نوین درمانی سرطان در حوزه پزشکی هسته‌ای انجام گرفته است.

به گفته دکتر کامران آریانا، مسئول بخش پزشکی هسته‌ای بیمارستان قائم(عج)، «درمان آلفاتراپی با رادیوم یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های هدفمند درمان متاستازهای استخوانی است که با استفاده از پرتوهای آلفا، سلول‌های سرطانی را به‌صورت انتخابی از بین می‌برد و کمترین آسیب را به بافت‌های سالم وارد می‌کند.»

وی افزود: «با راه‌اندازی این روش درمانی، بیمارستان قائم(عج) و دانشگاه علوم پزشکی مشهد به جمع مراکز در ارائه درمان‌های نوین سرطان با فناوری‌های رادیوداروهای آلفازا پیوسته‌اند.»

گفتنی است اجرای موفق این درمان، گامی مؤثر در جهت ارتقای خدمات تخصصی پزشکی هسته‌ای و بهبود کیفیت زندگی بیماران به شمار می‌رود.

در دهه اخیر، پزشکی هسته‌ای به عنوان یکی از ارکان پیشرفته تشخیص و درمان بیماری‌های بدخیم، نورولوژیک و قلبی‌–‌عروقی، با سرعت چشمگیری در حال تحول است. توسعه رادیوداروهای جدید با هدف ارتقاء دقت تشخیص، بهبود پایش پاسخ درمانی و به‌ویژه درمان هدفمند مولکولی (Theranostics)، سبب ایجاد تحولات بنیادین در مراقبت‌های پزشکی شده است.

در راستای این تحولات با همکاری انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران، هیئت محترم بورد تخصصی پزشکی هسته‌ای و همکاری نزدیک با سازمان غذا و دارو، مجموعه‌ای از رادیوداروهای جدید پس از طی مراحل علمی، بالینی، و ارزیابی‌های کیفی و ایمنی، در فهرست دارویی رسمی کشور به ثبت رسیده‌اند.

فهرست رادیوداروهای جدید اضافه شده

۱. ¹⁸F-PSMA

رادیوداروی اختصاصی جهت تصویربرداری از سرطان پروستات مبتنی بر گیرنده PSMA.
این رادیودارو با حساسیت بالا، امکان تشخیص ضایعات کوچک، متاستازهای استخوانی و لنفاوی را در مراحل اولیه بیماری فراهم کرده و جایگزین مؤثری برای ردیاب‌های پیشین مانند ⁶⁸Ga-PSMA محسوب می‌شود.
کاربرد: تشخیص اولیه، پایش پاسخ درمانی، و تصمیم‌گیری در درمان‌های هدفمند با PSMA-ligandها.

۲. ¹⁸F-FET (Fluoroethyltyrosine)

یک رادیوداروی آمینواسیدی غیرطبیعی برای تصویربرداری از تومورهای مغزی، به‌ویژه در تمایز بین عود تومور و نکروز پس از رادیوتراپی.
ویژگی برتر: جذب مستقل از سد خونی-مغزی و قابلیت تمایز بالا میان ضایعات نئوپلاستیک و التهابی.

۳. ¹⁸F-FES (Fluoroestradiol)

این رادیودارو با اتصال اختصاصی به گیرنده‌های استروژنی (ER) در سرطان پستان، نقش مهمی در تعیین میزان بیان گیرنده و ارزیابی پاسخ به درمان‌های هورمونی دارد.
کاربرد: تصمیم‌گیری در درمان‌های ضد‌هورمونی و پایش پاسخ درمانی بیماران مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک.

۴. ¹⁸F-FBP (Florbetapir)

رادیوداروی اختصاصی تصویربرداری از پلاک‌های آمیلوئیدی مغز در بیماران مبتلا به اختلالات شناختی و بیماری آلزایمر.
اهمیت: بهبود تشخیص زودهنگام دمانس و افتراق بیماری آلزایمر از سایر اختلالات نورودژنراتیو.

۵. ⁶⁸Ga-FAP-2286 و ¹⁷⁷Lu-FAP-2286

نسل جدید رادیوداروهای هدفمند بر پایه مهارکننده‌های FAP (Fibroblast Activation Protein) که هم در تصویربرداری PET و هم در درمان تومورهای جامد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربرد دوگانه:

⁶⁸Ga-FAP-2286 → تصویربرداری تشخیصی با PET/CT

¹⁷⁷Lu-FAP-2286 → درمان هدفمند تومورهای جامد مقاوم به درمان‌های مرسوم

این ترکیبات تحت عنوان Theranostic Pair نقش مهمی در آینده درمان سرطان‌ها دارند.

۶. ²²⁵Ac-PSMA

رادیوداروی آلفازا با انرژی بالا برای درمان سرطان پروستات مقاوم به کاستر و سایر درمان‌های سیستمیک.
به‌دلیل محدوده کوتاه تابش آلفا و توان بالای تخریب سلول‌های سرطانی، ²²⁵Ac-PSMA نتایج قابل توجهی در بهبود بقاء بیماران در مطالعات بالینی نشان داده است.

۷. ²²⁵Ac-DOTATATE

نسل آلفازای ترکیبات DOTATATE که در درمان تومورهای نورواندوکرین (NETs) با بیان گیرنده سوماتواستاتین به کار می‌رود.
این رادیودارو توانسته است در بیماران مقاوم به ¹⁷⁷Lu-DOTATATE نیز پاسخ درمانی ایجاد کند.

۸. ²²³RaCl₂ (رادیوم کلراید)

اولین رادیوداروی آلفا که برای درمان متاستازهای استخوانی ناشی از سرطان پروستات تأیید شده است.
²²³Ra به‌عنوان آنالوگ کلسیم در بافت استخوان متاستاتیک تجمع یافته و تابش آلفا سبب تخریب سلول‌های سرطانی با آسیب حداقلی به مغز استخوان می‌شود.

۹. ⁶⁸Ga-Pentixafor و ¹⁷⁷Lu-Pentixather

رادیوداروهای جدید هدفمند بر گیرنده CXCR4 که در انواع لنفوم‌ها، مولتیپل میلوما و برخی تومورهای جامد بیان می‌شود.
⁶⁸Ga-Pentixafor برای تصویربرداری PET و ¹⁷⁷Lu-Pentixather برای درمان هدفمند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این رادیو دارو ها 
با همکاری انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران و هیات بورد پزشکی هسته‌ای و‌ارائه مستنداتی علمی، کارآزمایی‌های بالینی و ایمنی، این رادیوداروها در جلسات مشترک بین هیئت بورد تخصصی، اداره کل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو و کمیته علمی داروهای رادیواکتیو مورد بررسی قرار گرفتند.

پس از تأیید نهایی از سوی کمیته تخصصی، فهرست فوق در فهرست رسمی دارویی کشور  درج گردید.

به اطلاع اعضای محترم هیئت علمی، متخصصان، دانشجویان، پژوهشگران و کلیه همکاران ارجمند رشته پزشکی هسته‌ای کشور می‌رساند:

بیست و ششمین همایش سالیانه انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران به حول و قوه الهی در نیمه دوم شهریورماه سال ۱۴۰۵ در شهر تاریخی و فرهنگی تبریز برگزار خواهد شد. این همایش، همچون سال‌های گذشته، محفلی علمی و تخصصی برای تبادل آخرین دستاوردهای پژوهشی، مرور پیشرفت‌های نوین در حوزه‌های تصویربرداری مولکولی، رادیوداروها، پرتودرمانی هدفمند، فیزیک پزشکی هسته‌ای و مدیریت خدمات تشخیصی و درمانی خواهد بود.

در این گردهمایی، اساتید برجسته و پژوهشگران فعال از سراسر کشور به ارائه مقالات علمی، سخنرانی‌های تخصصی، کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تعاملی خواهند پرداخت. هدف از برگزاری این رویداد، ارتقای سطح علمی و فنی متخصصان کشور، تقویت همکاری‌های بین‌رشته‌ای، و تبیین نقش راهبردی پزشکی هسته‌ای در نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران است.

بدین‌وسیله انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران مراتب قدردانی و تشکر صمیمانه خود را از جناب آقای دکتر شهرام دبیری، استاد فرهیخته و از چهره‌های برجسته علمی کشور، به‌ویژه به دلیل پذیرش مسئولیت برگزاری این همایش ارزشمند در شهر تبریز ابراز می‌دارد. تلاش‌ها و حمایت‌های ارزشمند ایشان، نقش بسزایی در ارتقای کیفیت علمی و اجرایی این رویداد خواهد داشت.

امید است با حضور فعال و پرشور اعضای محترم جامعه پزشکی هسته‌ای کشور، شاهد برگزاری همایشی پربار و تأثیرگذار در مسیر توسعه علمی و بالینی این رشته باشیم.

دکتر محسن ساغری، استاد بازنشسته‌ای که بیش از چهار دهه از عمر خویش را صرف پایه‌گذاری و توسعه رشته پزشکی هسته‌ای در ایران کرده بود، روایت خویش را از فراز و نشیب‌های این مسیر به می‌گوید.

فصل اول: سال‌های نخست (۱۳۱۹-۱۳۴۵)
در سال ۱۳۱۹،در روستای رویان شاهرود، خانواده‌ای مذهبی صاحب پسری شدند که نامش را محسن نهادند. پدر، تحصیل‌کرده حوزه بود و مادر، زنی متعبد. دکتر ساغری در توصیف آن روزها می‌گوید: «تا سال‌های آخر عمر مادرم، نماز شبشان ترک نشد. این تربیت خانوادگی، پایه‌های ایمان راسخ من را بنا نهاد.»

تحصیلات ابتدایی در شاهرود با خاطراتی تلخ از تنبیه‌های سختگیرانه همراه بود، اما سال آخر دبیرستان را در تهران گذراند. سال ۱۳۳۸، سال انتخاب سرنوشت‌ساز بود؛ میان دندان‌پزشکی در تهران و پزشکی در مشهد، با تفأل به قرآن، راهی مشهد شد تا در جوار امام رضا(ع) به تحصیل پزشکی بپردازد.

فصل دوم: شکل‌گیری یک انقلابی علمی (۱۳۴۵-۱۳۵۶)
پس از پایان پزشکی و خدمت سربازی در مناطق محروم شاهرود،در سال ۱۳۴۷ به دانشگاه تهران آمد تا در رشته بیماری‌های داخلی تخصص بگیرد. سال آخر دستیاری، نقطه عطفی در زندگی او بود: «در موسسه تحقیقات غدد مترشحه داخلی و پزشکی هسته‌ای، زیر نظر استاد بزرگوارم دکتر صادق نظام مافی مشغول شدم. ایشان بودند که بنیان پزشکی هسته‌ای را در بیمارستان رازی بنا نهاده بودند.»

در سال ۱۳۵۲، با رتبه اول بورد تخصصی داخلی فارغ‌التحصیل شد و راهی ژاپن گردید. در بزرگ‌ترین مرکز سرطان‌شناسی توکیو مشغول به کار شد و سپس برای تکمیل تحصیلات به آمریکا رفت. در مرکز پزشکی جانز هاپکینز، شاگردی پروفسور هنری واگنر، از بنیان‌گذاران جهانی پزشکی هسته‌ای را تجربه کرد. در سال ۱۹۷۶ میلادی، موفق به اخذ بورد تخصصی پزشکی هسته‌ای از آمریکا شد.

فصل سوم: بازگشت به میهن و آغاز یک مأموریت (۱۳۵۶-۱۳۶۰)
در اوج موفقیت در آمریکا،تصادف پدرش او را به ایران بازگرداند. دکتر ساغری این بازگشت را مشیت الهی می‌داند: «اگر نیامده بودم، معلوم نبود این اتفاقات برای رشته پزشکی هسته‌ای در کشور رقم می‌خورد.»

با پیروزی انقلاب اسلامی، در بحبوحه هرج و مرج مدیریتی، مسئولیت‌های سنگینی بر عهده او گذاشته شد. در سال ۱۳۵۹ به ریاست بیمارستان شریعتی منصوب شد و در همان زمان، با شروع جنگ تحمیلی، به عنوان سرپرست تیم پزشکی اعزامی به آبادان، در خط مقدم جبهه حاضر شد: «شب با هاورکرافت پر از مهمات به آبادان رفتیم. تمام شب، بیمارستان طالقانی زیر آتش بود.»

فصل چهارم: بنیان‌گذاری نظام‌مند یک رشته دانشگاهی (۱۳۶۰-۱۳۷۰)
از سال ۱۳۶۰،با مسئولیت موسسه تحقیقات پزشکی هسته‌ای، کار جدی توسعه این رشته آغاز شد. اولین اقدام، تدوین کریکولوم آموزشی و تأسیس گروه آموزشی پزشکی هسته‌ای در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بود. در سال ۱۳۶۲، اولین دستیاران این رشته در کشور پذیرفته شدند.

دکتر ساغری از چالش‌های آن روزها می‌گوید: «کسی شناختی از این رشته نداشت. مجبور بودیم با حضور در رسانه‌ها و همایش‌ها، پزشکان و مردم را با پزشکی هسته‌ای آشنا کنیم.» در شرایطی که تحریم‌ها مشکل‌ساز شده بود، با همکاری سازمان انرژی اتمی، تولید پرتوداروها در کشور بومی‌سازی شد.

فصل پنجم: توسعه و تثبیت (۱۳۷۰-۱۳۹۰)
در سال ۱۳۷۰،با مساعدت دولت، دو میلیون دلار برای تجهیز موسسه اختصاص یافت. در سال ۱۳۷۲، «مجله علمی-پژوهشی پزشکی هسته‌ای» را تأسیس کرد که تاکنون به کار خود ادامه داده است. در سال ۱۳۹۰، پس از ۱۵ سال تلاش، اولین دستگاه PET/CT در کشور راه‌اندازی شد.

دکتر ساغری با افتخار از دستاوردهای این مسیر می‌گوید: «اکنون بیش از ۲۰۰ مرکز پزشکی هسته‌ای در کشور داریم که سالانه به بیش از یک میلیون بیمار خدمت می‌دهند.»

دکتر ساغری در پایان، فلسفه حرفه‌ای خود را این‌گونه بیان می‌کند: «پزشک شدن موهبتی الهی است. باید به تمام کارهایمان رنگ توحیدی دهیم و بدانیم که شفادهنده واقعی خداست و ما فقط وسیله‌ای بیش نیستیم.»

سخن پایانی
امروز پزشکی هسته‌ای در ایران،به همت مردی از جنس ایمان و علم، به جایگاهی رسیده که نه تنها نیاز داخلی را برطرف کرده، بلکه در منطقه پیشتاز است. روایت دکتر ساغری، تنها تاریخ یک رشته دانشگاهی نیست، بلکه روایت عشق به میهن و خدمت به خلق خداست.

رادیوداروی رنیوم-۱۸۸ (Rhenium-188) یکی از نوآورانه‌ترین ترکیبات درمانی در پزشکی هسته‌ای است که  سلول‌های سرطانی را به‌صورت هدفمند نابود می‌کند.
این دارو به شکل کرم یا ژل موضعی برای درمان غیرتهاجمی تومورهای پوستی استفاده می‌شود و یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی در این زمینه در دنیاست.
در حال حاضر تنها حدود ۲۰ مرکز درمانی در جهان از این فناوری بهره‌مند هستند و ایران با تکیه بر توان متخصصان داخلی، در میان کشورهای پیشرو این حوزه قرار گرفته است.

در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، یکصدمین تومور پوستی با کرم رنیوم با موفقیت درمان شد؛ رویدادی که نقطه‌عطفی در تاریخ پزشکی هسته‌ای کشور به‌شمار می‌رود.

۹ سال پس از آغاز درمان‌های رادیودارویی با لوتشیوم در ایران، امروز مشهد بار دیگر نام خود را در تاریخ نوآوری‌های درمانی ثبت کرد.
این دانشگاه اکنون به عنوان بیستمین مرکز در جهان در زمینه‌ی براکی‌تراپی تومورهای پوستی، پذیرای بیماران از سراسر کشور است.

دکتر کامران آریانا، متخصص پزشکی هسته‌ای و از پیشگامان این حوزه، در این‌باره گفت:

«امیدوارم درمان تومورهای پوستی با رنیوم به‌زودی در سراسر کشور فراگیر شود. این موفقیت نشان‌دهنده‌ی توان بالای متخصصان ایرانی و انگیزه‌ای برای نسل جوان پزشکان در انتخاب این تخصص است. پیشرفت ما در گرو نسل آینده است.»

این دستاورد، نمادی از پیشرفت علمی کشور در حوزه درمان‌های رادیودارویی و گامی دیگر در مسیر خودکفایی و افتخار ملی پزشکی هسته‌ای ایران شد.

سمینار تخصصی «تازه‌های پزشکی هسته‌ای» با هدف مرور جدیدترین دستاوردها و تحولات علمی در حوزه تصویربرداری و درمان‌های رادیودارویی، روز پنج‌شنبه ۱۷ مهرماه ۱۴۰۴ از ساعت ۱۱ تا ۱۶ در محل نمایشگاه ایران‌مد ۲۰۲۵، شهر آفتاب – تهران برگزار می‌شود.

این سمینار با حضور جمعی از اساتید برجسته و متخصصان رشته‌های پزشکی هسته‌ای، رادیوانکولوژی، انکولوژی، ارولوژی، غدد و جراحی برگزار خواهد شد و با هدف ارتقای دانش بالینی و تبادل تجربیات تخصصی میان رشته‌ای طراحی شده است.

در این برنامه، به‌روزترین موضوعات در زمینه کاربرد رادیوداروها در درمان هدفمند سرطان، تصویربرداری مولکولی و رویکردهای نوین در پزشکی دقیق (Precision Medicine) مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

این سمینار دارای امتیاز بازآموزی بوده و شرکت در آن فرصتی ارزشمند برای پزشکان و پژوهشگران علاقه‌مند به حوزه درمان‌های نوین مبتنی بر پزشکی هسته‌ای محسوب می‌شود.

📅 زمان برگزاری: پنج‌شنبه ۱۷ مهر ۱۴۰۴
⏰ ساعت: ۱۱ تا ۱۶
📍 محل برگزاری: نمایشگاه ایران‌مد ۲۰۲۵، شهر آفتاب – تهران
🎓 دارای امتیاز بازآموزی
👥 گروه‌های هدف: پزشکی هسته‌ای، رادیوانکولوژی، انکولوژی، ارولوژی، غدد، جراحی

وبینار تخصصی PET/CT در کانسرهای ژنیکولوژی با حضور جمعی از اساتید برجسته و متخصصان حوزه‌های پزشکی هسته‌ای و زنان، روز پنج‌شنبه ۲۴ مهرماه ۱۴۰۴ از ساعت ۹ تا ۱۲ برگزار می‌شود.

این برنامه با هدف ارتقای دانش تخصصی پزشکان و به‌روزرسانی اطلاعات علمی در زمینه کاربردهای تصویربرداری PET/CT در تشخیص، مرحله‌بندی و پیگیری درمان سرطان‌های ژنیکولوژیک برگزار خواهد شد.

در این وبینار، تازه‌ترین دستاوردها و رویکردهای بالینی در زمینه تصویربرداری پیشرفته و نقش آن در بهبود تصمیم‌گیری‌های درمانی بیماران مبتلا به سرطان‌های زنان مورد بررسی قرار می‌گیرد.

همچنین، این رویداد دارای امتیاز بازآموزی برای شرکت‌کنندگان بوده و حضور در آن برای متخصصان و دستیاران رشته‌های مرتبط فرصت ارزشمندی برای تبادل تجربه و ارتقای سطح علمی محسوب می‌شود.

📅 زمان برگزاری: پنج‌شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۴
⏰ ساعت: ۹ تا ۱۲
🎓 دارای امتیاز بازآموزی
🔗 ورود به وبینار: (لینک ورود در زمان برگزاری فعال خواهد شد)

همایش یک‌روزه «بررسی آرتیفکت‌ها و کنترل کیفی در تصویربرداری PET/CT» با تمرکز بر حوزه آنکولوژی، روز پنج‌شنبه ۶ آذر ماه در سالن کنفرانس پزشکی هسته‌ای بیمارستان شریعتی برگزار می‌شود. این رویداد با هدف ارتقای کیفیت تصویربرداری و افزایش دقت تشخیص در بیماران مبتلا به بدخیمی‌ها طراحی شده است.

تصویربرداری PET/CT امروزه یکی از ابزارهای کلیدی در تشخیص، مرحله‌بندی، ارزیابی پاسخ به درمان و پیگیری بیماران سرطانی به شمار می‌رود. با این حال، بروز آرتیفکت‌ها و خطاهای تکنیکی می‌تواند موجب تفسیر نادرست تصاویر و در نتیجه تصمیم‌گیری‌های درمانی اشتباه شود. شناسایی به‌موقع این آرتیفکت‌ها و اجرای پروتکل‌های دقیق کنترل کیفی نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات تصویربرداری دارد.

این همایش چهار محور اصلی را شامل می‌شود:

1. آرتیفکت‌های CT اسکن در PET/CT

2. آرتیفکت‌های PET اسکن

3. کنترل کیفی PET اسکن

4. پنل تخصصی Case-Based Discussion با تمرکز بر موارد  آنکولوژیک

در بخش پنل تخصصی، چالش‌های واقعی در تصویربرداری بیماران سرطانی مورد بحث و تحلیل قرار می‌گیرد و راهکارهای عملی برای ارتقای دقت تشخیص ارائه خواهد شد.

امید است این رویداد بتواند با ارتقای استانداردهای کنترل کیفی، نقش مؤثری در بهبود تصمیم‌گیری‌های بالینی و افزایش کیفیت مراقبت از بیماران  ایفا کند.

تحولات، دستاوردها و چالش‌های پیش‌روی پزشکی هسته‌ای ایران در گفت‌وگو با دکتر محسن ساغری

پزشکی هسته‌ای، یکی از پیشرفته‌ترین شاخه‌های علوم پزشکی و نمونه‌ای بارز از کاربرد صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای است. این رشته بر پایه دو رکن اصلی یعنی پرتو داروها و تجهیزات تخصصی تصویربرداری بنا شده است. گفت‌وگو با دکتر محسن ساغری، استاد پیشکسوت دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس سابق انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران، فرصت مناسبی برای مرور مسیر تحول این رشته در کشور، از دوران وابستگی کامل تا جایگاه کنونی در منطقه و جهان فراهم می‌کند.

۱. آغاز راه؛ شکل‌گیری آموزش تخصصی و زیرساخت‌های داخلی

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، خدمات پزشکی هسته‌ای در کشور وجود نداشت و بیماران برای دریافت این خدمات ناچار به سفرهای پرهزینه به خارج بودند. نقطه عطف تاریخی در سال ۱۳۶۰ رقم خورد؛ زمانی که گروه آموزشی پزشکی هسته‌ای در دانشگاه علوم پزشکی تهران تأسیس و از سال ۱۳۶۲ پذیرش دستیاران تخصصی آغاز شد.
با وجود شرایط دشوار دوران جنگ تحمیلی و کمبود منابع، همکاری میان دانشگاه و سازمان انرژی اتمی، مسیر تربیت نیروی انسانی متخصص و تولید داخلی پرتو داروها را هموار کرد. نتیجه این روند، تربیت بیش از ۳۰۰ پزشک متخصص و صدها کاردان و کارشناس در سراسر کشور بود.

۲. تحریم‌ها؛ تهدیدی که به فرصت تبدیل شد

یکی از نقاط عطف در مسیر خودکفایی ایران، تحریم شرکت پارس‌ایزوتوپ در سال ۱۳۹۷ بود. این شرکت تأمین‌کننده اصلی رادیوداروهای ۱۸۰ مرکز پزشکی هسته‌ای کشور است. این تحریم غیرانسانی می‌توانست موجب توقف خدمات تشخیصی و درمانی برای بیش از یک میلیون بیمار در سال شود.
به گفته ساغری، همین بحران انگیزه مضاعفی برای متخصصان داخلی ایجاد کرد تا با سرعت بیشتری به سمت تولید مستقل پرتو داروها حرکت کنند. نتیجه آن، خودکفایی کامل و حتی ورود ایران به عرصه صادرات این محصولات بود.

۳. جایگاه منطقه‌ای ایران در پزشکی هسته‌ای

امروزه بیش از ۲۰۰ مرکز پزشکی هسته‌ای در ایران فعال هستند؛ عددی که ایران را از نظر تعداد مراکز و نیروی متخصص در جایگاه نخست منطقه آسیای غربی قرار داده است.
تاکنون نزدیک به ۳۰ نوع کیت تشخیصی در کشور تولید شده و فناوری‌های نوین درمانی همچون آلفاتراپی با رادیوم-۲۲۳ و اکتینیوم-۲۲۵ در آستانه ورود به فاز بالینی هستند. این پیشرفت‌ها، ایران را به یکی از بازیگران مهم در زنجیره جهانی تأمین پرتو دارو تبدیل کرده است؛ به‌طوری‌که صادرات به حدود ۴۰ کشور جهان انجام می‌شود.

۴. تأثیر پرتو داروهای بومی بر درمان سرطان

یکی از دستاوردهای مهم ایران، تولید بومی پرتو داروهایی است که نقش حیاتی در تشخیص و درمان سرطان دارند. داروهایی مانند تکنسیم-۹۹m، ید-۱۳۱ و FDG از ارکان اصلی خدمات تشخیصی محسوب می‌شوند.
در حالی که هزینه درمان‌های مشابه در کشورهای پیشرفته چندین هزار دلار برای هر بیمار است، در ایران این خدمات با هزینه بسیار پایین‌تری ارائه می‌شود. این امر نه تنها دسترسی بیماران را افزایش داده بلکه عدالت درمانی را نیز تقویت کرده است.

۵. فناوری هسته‌ای؛ پشتوانه توسعه پزشکی هسته‌ای

پیشرفت‌های علمی در حوزه غنی‌سازی اورانیوم و بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای زیرساخت‌های حیاتی برای شکوفایی پزشکی هسته‌ای در کشور فراهم کرده است. تولید بومی مواد اولیه و پرتو داروها بدون اتکا به واردات، حاصل همین سرمایه‌گذاری فناورانه است.
دکتر ساغری هشدار می‌دهد: «چنانچه فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای متوقف شود، میلیون‌ها ایرانی از خدمات حیاتی پزشکی هسته‌ای محروم خواهند شد. این حوزه، نه یک گزینه علمی، بلکه یک ضرورت ملی است.»

۶. چالش بزرگ پیش‌رو؛ فرسودگی تجهیزات تخصصی

در کنار این دستاوردها، فرسودگی گسترده تجهیزات پزشکی هسته‌ای یکی از چالش‌های جدی نظام سلامت است.
ساغری تأکید می‌کند که ادامه فعالیت با دستگاه‌های فرسوده، علاوه بر کاهش دقت تشخیص، روند آموزش و پژوهش را نیز با مشکل مواجه می‌سازد و خواستار توجه فوری دولت و وزارت بهداشت به نوسازی زیرساخت‌های تجهیزاتی می‌شود.